Δίαιτα νηστείας: Είναι καλή για τον οργανισμό;

Η δίαιτα νηστείας αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς διατροφικές τάσεις των τελευταίων χρόνων, με πολλούς να την επιλέγουν για λόγους υγείας, πνευματικής ευεξίας ή απώλειας βάρους.

Υπάρχουν διάφορες μορφές νηστείας, όπως η θρησκευτική νηστίσιμη δίαιτα 40 ημερών που συνδέεται με πνευματικούς στόχους και παραδόσεις, η χημική ή περιοριστική νηστεία που συχνά περιορίζει την πρόσληψη τροφής σε συγκεκριμένα συστατικά και η νηστεία για απώλεια κιλών. 

Αν θέλεις να μάθεις ποια είναι τα είδη νηστίσιμης δίαιτας και πως να τα εφαρμόσεις με ασφάλεια, συνέχισε να διαβάζεις, ώστε να γνωρίζεις όχι μόνο τα υπερ, αλλά και τα κατά του καθενός από αυτά.

Δίαιτα νηστείας για θρησκευτικούς λόγους 

Υπάρχουν διάφορες περίοδοι νηστείας, με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (πριν από το Πάσχα) και τη Νηστεία των Χριστουγέννων να είναι από τις πιο γνωστές. 

Κατά τη διάρκεια της νηστείας, η οποία κρατάει 40 ημέρες, οι πιστοί απέχουν από ζωικά προϊόντα, όπως κρέας, γαλακτοκομικά και αυγά, ενώ κάποιες μέρες μπορεί να περιορίζεται και η κατανάλωση λαδιού και κρασιού.

Η θρησκευτική νηστεία στον Χριστιανισμό δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα μέσο πνευματικής ενδυνάμωσης, προσφέροντας την ευκαιρία για αυτοκριτική, μετάνοια και ενίσχυση της σχέσης με τον Θεό. 

Τι οφέλη έχεις από μία νηστίσιμη δίαιτα 40 ημερών;

Η νηστίσιμη δίαιτα 40 ημερών για θρησκευτικούς λόγους έχει την ίδια βάση με τη vegan διατροφή λόγω αποχής από ζωικά προϊόντα. 

Τα οφέλη της vegan διατροφής λόγω αποφυγής λιπαρών τροφών και υψηλής κατανάλωσης φυτικών τροφών, όπως λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά ταυτίζονται με αυτά της νηστίσιμης δίαιτας. Τα οφέλη αυτά είναι:

1. Βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας

Η μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών από κρέας και γαλακτοκομικά συμβάλλει στη μείωση της κακής (LDL) χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Αυτό, με τη σειρά του, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η αθηροσκλήρωση.

2. Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος

Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών παρέχει θρεπτικά συστατικά που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού, όπως βιταμίνη C, Α και φλαβονοειδή που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες και ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας τον οργανισμό πιο ανθεκτικό σε λοιμώξεις και ασθένειες.

3. Έλεγχος του σωματικού βάρους

Η εγκράτεια που συχνά συνοδεύει την περίοδο νηστείας μπορεί να οδηγήσει σε μικρή απώλεια βάρους, καθώς μειώνεται η πρόσληψη θερμίδων, ενώ οι φυτικές ίνες από τα τρόφιμα προκαλούν αίσθημα κορεσμού. Υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος και για το αντίθετο αποτέλεσμα, αν υπερκαταναλώνεις αμυλούχες τροφές ή νηστίσιμα τρόφιμα που είναι υψηλά θερμιδικά, ακόμα και σε μικρή ποσότητα (π.χ. ελαιόλαδο, ταχίνι).

4. Βελτίωση του μεταβολισμού

Με την κατανάλωση τροφών χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (όπως όσπρια και λαχανικά) έχεις καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου κι έτσι μπορείς να αποφύγεις λιγούρες μέσα στην ημέρα. Παράλληλα, η σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα υποστηρίζει την ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού, βελτιώνοντας την ικανότητα του οργανισμού να αξιοποιεί αποτελεσματικά το λίπος σαν πηγή ενέργειας. 

Κίνδυνοι της δίαιτας νηστείας 40 ημερών

Η νηστίσιμη δίαιτα 40 ημερών μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένες διατροφικές ελλείψεις, εάν δεν καταναλώνονται κατάλληλες εναλλακτικές πηγές θρεπτικών συστατικών. 

Οι συνηθέστερες ελλείψεις είναι σε:

• Βιταμίνη D και ασβέστιο: Απαραίτητα για την υγεία των οστών και το ανοσοποιητικό, βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα λιπαρά ψάρια και τα γαλακτοκομικά. Νηστίσιμες πηγές είναι το ταχίνι, τα πράσινα λαχανικά, τα όσπρια και ορισμένα θαλασσινά.
• Σίδηρο: Απορροφάται λιγότερο αποτελεσματικά από τον οργανισμό από τις φυτικές πηγές (μη αιμικός) σε σύγκριση με τον σίδηρο από ζωικές πηγές (αιμικός). Για ενίσχυση της απορρόφησης του φυτικού σιδήρου από τα όσπρια μπορείς να τα συνοδεύσεις με πηγές βιταμίνης C, όπως τα εσπεριδοειδή. 
• B12: Χαμηλή πρόσληψη λόγω αποφυγής ζωικών προϊόντων. Νηστίσιμες πηγές βιταμίνης Β12 αποτελούν τα θαλασσινά όπως γαρίδες, μύδια και εμπλουτισμένα τρόφιμα (π.χ. γάλα σόγιας, δημητριακά).

Όταν η νηστίσιμη δίαιτα διαρκεί για μικρότερο χρονικό διάστημα δεν υπάρχει κίνδυνος διατροφικών ελλείψεων. Ωστόσο μία νηστίσιμη δίαιτα 40 ημερών, που είναι συνήθως η διάρκεια των περιόδων νηστείας στην Ορθόδοξη εκκλησία, απαιτεί προσοχή στο σχεδιασμό ώστε να είναι ισορροπημένη.

Νηστίσιμη χημική δίαιτα και τα χαρακτηριστικά της

Αν δεν γνωρίζεις καθόλου τι είναι χημική δίαιτα, βασίζεται σε συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφών με στόχο την απώλεια βάρους. 

Ο όρος “χημική” δεν αναφέρεται σε χημικές ουσίες, αλλά στη θεωρία ότι οι τροφές που περιλαμβάνονται στη δίαιτα αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένο τρόπο για να ενισχύσουν τον μεταβολισμό και την καύση λίπους.

Η νηστίσιμη χημική δίαιτα συνδυάζει τα χαρακτηριστικά της νηστείας με τα περιορισμένα θερμιδικά όρια της χημικής δίαιτας, στοχεύοντας στην ταχεία απώλεια βάρους. Τα χαρακτηριστικά της νηστίσιμης χημικής δίαιτας είναι:

1. Προσαρμογή της χημικής δίαιτας στη νηστεία 

Περιλαμβάνει τρόφιμα φυτικής προέλευσης, όπως λαχανικά χωρίς υδατάνθρακες, όσπρια, φρούτα, ξηρούς καρπούς, και ελαιόλαδο, ώστε να συμμορφώνεται με τους διατροφικούς κανόνες της νηστείας.

2. Συγκεκριμένοι συνδυασμοί τροφών

Ορισμένα τρόφιμα συνδυάζονται για να "ενεργοποιήσουν" τον μεταβολισμό. Για παράδειγμα, μπορεί να περιλαμβάνει πολλές πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης (όπως από φακές ή φασόλια) σε συνδυασμό με λαχανικά.

3. Περιορισμός επεξεργασμένων τροφίμων

Αποφεύγονται τα επεξεργασμένα τρόφιμα και η ζάχαρη κι έτσι η δίαιτα είναι χαμηλή σε θερμίδες. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην άμεση απώλεια βάρους, αλλά και στην υγεία συνολικά λόγω αποφυγής πρόσθετων σακχάρων, ανθυγιεινών λιπαρών και συντηρητικών.

Οι κίνδυνοι της νηστίσιμης χημικής δίαιτας

Η νηστίσιμη χημική δίαιτα δε βασίζεται σε επαρκή επιστημονικά δεδομένα και τα αποτελέσματα της ως πρακτική για απώλεια πολλών κιλών προκύπτει από το υψηλό θερμιδικό έλλειμμα. Τα χαρακτηριστικά της ενέχουν κινδύνους για τον οργανισμό και πιο συγκεκριμένα:

1. Σωματικά συμπτώματα

Παρότι η διάρκεια της είναι περιορισμένη (1 εβδομάδα), αρκεί για να προκαλέσει δυσάρεστα αποτελέσματα στον οργανισμό. Καθώς είναι ιδιαίτερα περιοριστική ενεργειακά πιθανόν να σου δημιουργήσει έντονο αίσθημα πείνας, αδυναμία, κόπωση, πονοκέφαλο, ζάλη ακόμα και ναυτία.

2. Απότομη απώλεια κιλών 

Αυτό συχνά οδηγεί σε άμεση επαναπρόσληψη, καθώς δεν έχεις υιοθετήσει νέες υγιεινές συνήθειες που θα σε βοηθήσουν στη μακροπρόθεσμη διαχείριση του σωματικού σου βάρους. Επομένως, ακόμα κι αν χάσεις κιλά, είναι πολύ πιθανό να τα ξαναπάρεις γρήγορα.

3. Έλλειψη θρεπτικών συστατικών 

Η χημική σε συνδυασμό με τη νηστίσιμη δίαιτα περιορίζει ακόμα περισσότερο τις επιλογές τροφών και η έλλειψη θρεπτικών συστατικών είναι εξαιρετικά πιθανή. Για το λόγο αυτό δεν είναι πάντα κατάλληλη για όλους, ειδικά αν είσαι έγκυος, θηλάζεις ή έχεις προβλήματα υγείας. Πριν ξεκινήσεις οποιαδήποτε δίαιτα, είναι καλό να συμβουλευτείς έναν διατροφολόγο ή γιατρό για να διασφαλίσεις ότι είναι κατάλληλη για τις ανάγκες σου.

Νηστίσιμη δίαιτα για απώλεια κιλών

Αν από την άλλη θέλεις να εφαρμόσεις μια νηστίσιμη δίαιτα για απώλεια πολλών κιλών, είναι απαραίτητο να συνδυάσεις τους κανόνες της νηστείας με θερμιδικό έλλειμμα. Αυτό σίγουρα αποτελεί μια πρόκληση καθώς αποφεύγεις τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη που προσφέρουν κορεσμό. Θα χρειαστεί λοιπόν να βασίσεις τη διατροφή σου αποκλειστικά σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, και ελαιόλαδο.

Μπορεί ο υπολογισμός θερμίδων να σε κατευθύνει ως προς το θερμιδικό έλλειμμα που πρέπει να διατηρείς, όμως, ταυτόχρονα είναι σημαντικό να αποφύγεις επεξεργασμένα τρόφιμα, ζάχαρη, και ψωμί ή ζυμαρικά από λευκό αλεύρι που ανεβάζουν σημαντικά το σάκχαρο. Είναι προτιμότερο να δώσεις έμφαση σε εναλλακτικές πηγές υδατανθράκων, όπως η κινόα ή το καστανό ρύζι.

Επομένως, η νηστίσιμη δίαιτα για απώλεια κιλών μπορεί να είναι αποτελεσματική, αλλά απαιτεί προσοχή για να διατηρηθεί η ισορροπία θρεπτικών συστατικών, καθώς η μονομερής διατροφή ή η υπερβολική μείωση θερμίδων μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία ή ελλείψεις βιταμινών.

Πώς θα εφαρμόσεις μια νηστίσιμη δίαιτα με ασφάλεια;

Η δίαιτα νηστείας μπορεί να είναι ένας υγιεινός τρόπος για να χάσεις βάρος και να ακολουθήσεις τις θρησκευτικές παραδόσεις. Ωστόσο, για να είναι ασφαλής και αποτελεσματική, είναι σημαντικό να εφαρμοστεί με προσοχή. Αυτά είναι μερικά tips που θα σε βοηθήσουν να την ακολουθήσεις με ασφάλεια:

1. Βάλε φαντασία στα γεύματά σου

Φρόντισε η διατροφή σου να περιλαμβάνει μια ποικιλία τροφών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά. Επιλέξε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και δημητριακά ολικής άλεσης. Αυτά τα τρόφιμα σου παρέχουν βιταμίνες και μέταλλα ώστε να μην αντιμετωπίσεις καμία έλλειψη.

2. Μην παραλείπεις γεύματα

Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων βοηθά στη διατήρηση της ενέργειας και στην αποφυγή υπερφαγίας. Ξεκίνα τη μέρα σου με ένα θρεπτικό πρωινό, όπως βρώμη με ξηρούς καρπούς και φρούτα, και επίλεξε ελαφριά αλλά χορταστικά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

3. Μην ξεχνάς την πρωτεΐνη

Μπορεί να αποφεύγεις τα ζωικά προϊόντα λόγω νηστείας, αλλά οι φυτικές πηγές (π.χ. όσπρια, τόφου) πρέπει να είναι μέρος της διατροφής σου ώστε να προστατεύσεις τη μυϊκή σου μάζα. Ειδικά τα όσπρια, προκειμένου να λαμβάνεις όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, πρέπει να τα συνδυάζεις με κάποια μορφή υδατάνθρακα (πχ. ρύζι ή παξιμάδι ολικής).

4. Το Α και το Ω: Ενυδάτωση

Η επαρκής πρόσληψη νερού είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια της νηστείας. Η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών απαιτεί ενυδάτωση για καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος και  αποφυγή δυσκοιλιότητας. Προσπάθησε λοιπόν να πίνεις τουλάχιστον 2 λίτρα την ημέρα και απόφυγε τα ροφήματα με πολλή ζάχαρη ή καφεΐνη.

Συνοψίζοντας

Η νηστίσιμη δίαιτα, αν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη στον οργανισμό. Με την κατάλληλη κατεύθυνση και το σχεδιασμό ενός ισορροπημένου διαιτολογίου μπορείς να την ακολουθήσεις με ασφάλεια και να πετύχεις τους στόχους σου!
Η Fitness Meals προσφέρει μια ποικιλία από υγιεινά, ισορροπημένα νηστίσιμα γεύματα, έτοιμα να καλύψουν τις διατροφικές σου ανάγκες και να κάνουν τη νηστεία σου εύκολη, θρεπτική και γευστική. Δοκίμασέ τα σήμερα!